ABD'nin 1 Ağustos'ta yürürlüğe girecek "karşılıklı tarife" hamlesi, Brezilya'dan Vietnam'a 22 ülkeyi vururken, uluslararası ticarette deprem etkisi yaratıyor. WTO verilerine göre Brezilya çelik ürünlerinde %50, Vietnam elektronik
parçalarda %20 ek gümrük yüküyle karşı karşıya. Deposco'nun küresel raporu, şirketlerin acil "erken ithalat" hamleleriyle depo stoklarını %228 artırdığını ortaya koyuyor. Bu panik dalgası, Los Angeles ve Rotterdam gibi ana limanlarda konteyner bekleme sürelerini 10 güne çıkarırken, tüketici fiyatlarında öngörülen %15'e varan artışlar endişe yaratıyor.
Rekabet Haritası Değişiyor
Tarifelerin en çarpıcı etkisi, alternatif üretim merkezlerine yönelim oldu. McKinsey'nin Temmuz 2025 analizi, ABD'li ithalatçıların %41'inin Çin dışı tedarikçiç arayışına girdiğini gösteriyor. Bu kapsamda Hindistan, elektronik üretiminde %17 büyüme kaydederken, Meksika otomotiv yedek parça ihracatını bir ayda %29 artırdı. Avrupa Birliği'nin ise "misilleme vergileri" olarak ABD tarım ürünlerine %15 ek vergi getirmesi, bu savaşta yeni cepheler açıyor.
Lojistikte Acil Çözüm Arayışları
Deniz taşımacılığındaki maliyet ve zaman baskısı, şirketleri multimodal stratejilere zorluyor. Singapur merkezli SeaRoute Logistics, Asya-Avrupa rotalarında demiryolu-hava kargo kombinasyonu kullanan müşterilerinde %300 artış bildiriyor. Özellikle yüksek değerli ürünlerde, hava taşımacılığı maliyetinin denizyoluna kıyasla %40 düşmesi bu geçişi tetikliyor. DHL'nin vurguladığı gibi: "Yapay zekâ destekli gümrük optimizasyonu, transit süreleri 4 güne kadar kısaltarak tedarik zinciri darboğazlarını aşmada kritik rol oynuyor."
Yükselen Kazananlar ve Kaybedenler
Bu fırtınada en kritik değişim, "dost üretim" (friendshoring) stratejilerinin yükselişi. Apple'ın Vietnam'dan Hindistan'a kaydırdığı iPhone 17 üretimi, Nike'ın Endonezya'daki ayakkabı kapasitesini %34 büyütmesi dikkat çekiyor. Buna karşılık, Brezilya'nın soya ihracatı Çin'e %40 düşerken, Almanya'dan ABD'ye otomobil ihracatı 28 milyar $ kayba uğruyor. Forrester'ın uyarısı net: "2026'ya kadar küresel ticaretin %12'si tarife savaşları nedeniyle yeniden konumlanacak."
Bu dalga, sadece maliyet artışı değil; zincirlerin coğrafi yeniden doğuşu. Akıllı şirketler, esnek tedarik modelleri ve veri odaklı lojistikle fırtınayı fırsata çevirecek. Pasif kalanlar ise artan maliyetler ve pazar kaybıyla karşı karşıya kalabilir.
Yorum Gönder